W październiku 2014 ruszyła kolejna edycja projektu Akademii Młodych Uczonych i Artystów oraz Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Wrocławskiego “Matma nie gryzie”. Wersja pilotażowa prowadzona była w I semestrze roku akademickiego 2013/14 w siedmiu wrocławskich liceach, a ponieważ zarówno formuła jak i sposób jej realizacji wyszły naprzeciw oczekiwaniom dyrekcji szkół i nauczycieli matematyki oraz zyskały wysoką ocenę wśród młodzieży, program był kontynuowany w semestrze zimowym roku akademickiego 2014/15. Podczas naboru do II edycji zgłosiło się 13 wrocławskich szkół ponadgimnazjalnych, jednak ze względu na ograniczone środki finansowe, tylko 10 z nich zakwalifikowano do udziału w programie, zwiększając jednak czas trwania projektu i liczbę zajęć odbywających się w każdej ze szkół.
Inicjatorzy projektu
Przypomnijmy, że inicjatorami programu byli członkowie wrocławskiej Akademii Młodych Uczonych i Artystów: prof. dr hab. Dariusz Buraczewski, prof. dr. hab. Piotr Śniady, dr Bartłomiej Skowron i dr Jakub Jernajczyk, a wszystkie działania pomiędzy szkołami i uczelnią koordynowała mgr Małgorzata Mikołajczyk – Kierownik Pracowni Dydaktyki Matematyki w IM UWr.
Cel projektu
Celem projektu jest obniżenie progu lęku uczniów przed matematyką poprzez ukazanie jej uniwersalnego i aplikacyjnego charakteru oraz niezwykłej stosowalności we wszystkich niemal dziedzinach wiedzy i działalności człowieka, a także zachęcenie do udziału w innych imprezach popularnonaukowych dla młodzieży proponowanych przez Instytut Matematyczny UWr. W dalszej perspektywie celem tych działań jest zachęcenie licealistów do rozważenia możliwości podjęcia studiów ścisłych lub technicznych (postrzeganych powszechnie jako znacznie trudniejsze i bardziej wymagające niż studia humanistyczne).
Opis działań
Projekt polegał na zapraszaniu przez szkoły raz w miesiącu znanych wykładowców i popularyzatorów nauki z Uniwersytetu Wrocławskiego i Akademii Młodych Uczonych i Artystów z dwugodzinnymi pokazami multimedialnymi dotyczącymi związków matematyki z różnymi dziedzinami życia. Adresatami zajęć byli uczniowie I i II klas niema tematycznych z 10 wrocławskich szkół ponadgimnazjalnych: liceów ogólnokształcących nr nr I, III, V, VII, IX, X, XII, XIII i XV oraz Lotniczych Zakładów Naukowych. Projekt nie objął w tej edycji II i XVII LO oraz Zespołu Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych z Wrocławia, które również wyraziły chęć udziału w nim. Organizatorzy otrzymali też zgłoszenia do programu z kilku szkół pozawrocławskich, jednak ich udział był nie możliwy ze względu na finansowanie przedsięwzięcia ze środków gminy Wrocław.
W każdej z przyjętych do programu szkół raz w miesiącu odbył się wykład dla grupy od 50 do 100 uczniów i ich nauczycieli. Po zajęciach słuchacze otrzymali materiały dydaktyczne, a najbardziej aktywni uczestnicy zostali nagrodzeni T-shirtami reklamującymi studia matematyczne na Uniwersytecie Wrocławskim w formie algebrafu do rozwiązania (vide poniżej) oraz innymi gadżetami (np. plakatami z karykaturami najsłynniejszych matematyków świata autorstwa wrocławskiego plastyka Tomasza Brody – ich oryginały wiszą w holu Instytutu Matematycznego UWr).
Tematyka wykładów
Lista propozycji zajęć, jaką otrzymały do wyboru szkoły, była obszerna i pozwalała na ich dostosowanie do zainteresowań uczniów ze względu na różnorodne powiązania interdyscyplinarne. Tematy były następujące:
- Matematyka i statystyka
Czy kukułka myśli? – Andrzej Dąbrowski
Statystyka bez kadzidła – Kamil Dyba - Matematyka i biologia
Centkowane i łaciate… – Grzegorz Karch
Tajniki genetyki – Paweł Błażej - Matematyka i medycyna
Matematyk na wojnie – Andrzej Dąbrowski
Matematyką w raka – Małgorzata Bogdan - Matematyka i historia
Archimedes – uczony starożytny czy współczesny? – Małgorzata Mikołajczyk
Matematyka jako motor rozwoju myśli ludzkiej – Roman Duda - Matematyka i technologia
Wizualizacja rzeczywistości – Krzysztof Omiljanowski
Po co matematykowi komputer? – Michał Śliwiński - Matematyka i logika
Matematyczne oszustwa – Jarosław Wróblewski
Paradoks, sofizmat, aporia – Małgorzata Mikołajczyk - Matematyka i lingwistyka
Ile jest matematyki w języku? – Michał Śliwiński
O sztucznej inteligencji – Andrzej Kisielewicz - Matematyka i sztuki wizualne
Matematyką malowane – Jacek Świątkowski
Sztuka inspirowana matematyką – Jakub Jernajczyk - Matematyka i muzyka
Dlaczego nie da się nastroić pianina? – Marek Bożejko
Dźwięk na wykresie – Kamil Dyba - Matematyka i biznes
Czym zajmuje się aktuariusz? – Paweł Kawa
Matematyka i finanse – Krystian Bekała
Z tej bogatej oferty zrealizowano 30 wykładów, po trzy w każdej szkole. Wykłady odbywały się raz w miesiącu (w X, XI i XII). Poszczególne szkoły wybrały następujące tematy:
- I LO: Sztuka inspirowana matematyką, Matematyka i finanse, Sztuczna inteligencja
- III LO: Dlaczego nie da się nastroić pianina?, Sztuczna inteligencja, Centkowane i łaciate…
- V LO: Archimedes – uczony starożytny, czy współczesny, Tajniki genetyki, Wizualizacja rzeczywistości
- VII LO: Sztuka inspirowana matematyką, Centkowane i łaciate…, Wizualizacja rzeczywistości
- IX LO: Archimedes – uczony starożytny czy współczesny, Matematyka – motor rozwoju myśli ludzkiej, Matematyka i finanse
- X LO: Czy kukułka myśli?, Sztuczna inteligencja, Centkowane i łaciate…
- XII LO: Dlaczego nie da się nastroić pianina?, Ile jest matematyki w języku, Tajniki genetyki
- XIII LO: Matematyka i finanse, Archimedes – uczony starożytny czy współczesny, Matematyka – motor rozwoju myśli ludzkiej
- XV LO: Matematyka i finanse, Czy kukułka myśli?, Dlaczego nie da się nastroić pianina?
- LZN: Czy kukułka myśli?, Wizualizacja rzeczywistości, Sztuka inspirowana matematyką
Dokładamy starań, aby możliwa była kontynuacja projektu zarówno w szkołach wrocławskich jak i w pięciu innych miastach regionu dolnośląsko-opolskiego.
